Консалтинг – бұл консультанттардың кең ауқымды мәселелер бойынша немесе белгілі бір мәселені шешу үшін тартылған мекеме басшыларымен кеңесуі. Нарықтық экономика жағдайында мұндай қызметтер маңызды және ажырамас элемент болып табылады. Себебі жұмылдырылған сарапшылар дамудың неғұрлым тиімді жолдарын немесе мәселені шешудің тривиальды емес әдістерін ұсына алады.

Белсенді дамып келе жатқан экономикада бизнес өзгермелі нарыққа үнемі бейімделуі маңызды, тұтынушыларды таң қалдырып, сонымен бірге табысты ұлғайтып, шығындарды оңтайлардырып отырады.

Көптеген адамдарда логикалық сұрақ туындайды, неге компаниялар мен мемлекеттік органдар консультанттарды «сырттан» тартады, ал өз мәселелерін өздері шешпейді? Бизнес пен үкіметтің өз идеялары мен мамандары жеткілікті сияқты көрінеді.

Мұның себебі қарапайым - қызметкерлер күнделікті жұмысымен айналысады, көбінесе оларда уақыт жетіспеушілік тапшылығы бар. Сонымен қатар, мемлекеттік органның немесе бизнес сала бойынша біржақты көзқарасқа әкеледі және жағдайды барлық жағынан бағалауға мүмкіндік бермейді. Сондықтан консалтинг секілді сыртқы көзқарас қажет.

Консультанттармен жұмыс істеудің екі үлгісі бар. Сыртқы консультанттардың көмегіне жүгіне аласыз немесе қолданыстағы қызметкерлермен ішкі кеңес беру тәжиребесін ұйымдастыра аласыз. Екі тәсілдің де артықшылықтары мен кемшіліктері бар.

Көбінесе компания үнемі өзгерістерге және, тиісінше, жобалық консалтинг қажеттілігі бар деген қорытындыға келеді.

Ал консалтингтік компанияларға ұзақ мерзімді тәуелділікті шектеу үшін кейбір ұйымдар ішкі консалтингті құрады.

Бұл модельді қолданудың басты артықшылығы - ұзақ мерзімді келешекте ішкі консалтинг ұйым үшін тиімдірек болып табылады. Сонымен қатар, қызметкерлер ұйымның ерекшеліктерін жақсы түсінеді және сыртқы консультанттардан айырмашылығы, ішкі консультанттар әзірленген ұсыныстарды орындауға әрқашан қатысады.

Сыртқы кеңесшілерді тартудың өз ерекшеліктері бар. Біріншіден, сыртқы консультанттар тәуелсіз, өз пікірлері мен бағалауларында еркін. Бұл кәсіби консультанттардың құндылығы - олар клиент естігісі келетін нәрсені емес, айғақтармен расталғанды ​​айтады.

Сыртқы консультанттардың ішкі консультанттардан айырмашылығы, олар әр түрлі нарықта жұмыс тәжірибесі бар және, мүмкін, әлемнің әр түкпіріндегі бірнеше компаниялармен жобалық жұмыс тәжірибесі бар, сондықтан олар аяқталған жобалардың ауқымды тәжірибесіне сүйенеді және креативті ойлайды. Сонымен қатар, сыртқы консультанттар мамандандырылған консалтингтік фирмаларда жұмыс істейді, онда олар жұмысқа қабылдау үшін қатаң түрде таңдалады.

Сондықтан сыртқы консультанттардың білімі мен тәжірибесі жоғары болады, себебі олар негізінен консультант рөліне толық бағдарланған және әлемнің әр түрлі салалары мен бөліктеріндегі әр түрлі жобаларға қатысады. Ақырында, консалтингтік компанияларда жобалар бойынша халықаралық сарапшылардың кең таңдауы бар. Олар жобалық топты таңдау тұрғысынан икемді.

Бұл ретте сыртқы консультант өзгерістердің шапшаңдатқышы ретінде жақсы: ол компанияға сәйкес келетін бизнес-үдерістер, ескі және жеке қарым-қатынасқа қарамай, әрекеттеріне табандылық көрсетеді.


Сыртқы консультанттарды салалық терең білімді қажет ететін ауқымды жобалар үшін немесе мәселеге қосымша тәуелсіз көзқарас қажет болғанда жақсы қолданылады. Сыртқы консультанттарды тартудың тағы бір «психологиялық» себебі компания басшылығы табыс үшін жасалған өнімді көбірек бағалайтындығында және консультант ұсыныстарының орындалуына жауапкершілікпен қарайтындығында болуы мүмкін.

Қазақстанда консалтинг нарығы шамамен 20 жыл бұрын, тәуелсіздік алғаннан кейін көп ұзамай пайда болды. Алдымен халықаралық консалтингтік компаниялар нарықты «жаулап алды», мемлекеттік сектор келісімшарт бойынша оларға үлкен қаржылай ақша төлеп, тек шетелдік консультанттарды жалдады. Қазақстанда ішкі сараптама жоқ деп есептелді, дегенмен елдегі шетелдік компанияларда 10 қызметкердің 9 -ы Қазақстан азаматтары болып табылады.


Соңғы кезде жағдай өзгере бастады. Отандық консалтинг күшейіп, өзіндік әдістемелерді дамытып, консалтинг қызметінде тәжірибе жинақтап, басқа деңгейге көтерілуде.

Жиналған экономикалық және әлеуметтік мәселелерді шешу үшін қазақстандық бизнес пен үкімет жергілікті консультанттарға көбірек жүгінуде. Бұл ретте консультанттардың міндеттері мен функцияларын қайта қарау бар, олар тек ұсыныстар әзірлеп қана қоймай, сонымен қатар олардың орындалуын қамтамасыз етеді.

Біздің тәжірибеде біз, сыртқы консультант ретінде, компанияларға жобаны аяқтау кезеңінде көмек қажет болған кезде жобаларға қатыстық. Компания жобаны іштей бастады, бірақ оны аяқтай алмады және акционерлер алдында қорғай алмады. Біздің тәжірибеміз мен қызметкерлеріміздің құзыреттілігі бұл мәселені шешуге көмектесті.

Өзіміздің консалтингтік тәжірибемізді талдай отырып және нарықтың жай -күйін зерттей отырып, біз мынаны қорытындылай аламыз: қазір мемлекет бұрынғыдан да өз мамандарын іздестіруді қажет етеді, соның ішінде консалтингте. Бұл консалтингтік нарықтың дамитынын, қазақстандық компаниялар алдағы уақытта да күшейетінін білдіреді.

Бұл ретте шетелдік консалтингтік компаниялар қазақстандық нарыққа шықты, олардың артында бүкіл әлем бойынша жүздеген жобалар, дәлелденген тәжірибелер мен әдістемелер бар. Оларда кең сарапшылар қоры бар екенін түсіну керек. Қазақстандық бизнес пен мемлекет шетелдік және отандық консультанттарды тиімді пайдалануы тиіс.